فیزیوتراپی -تمرین درمانی
اصلاح حرکت در مسیر زندگی سبزفیزیوتراپی -تمرین درمانی
اصلاح حرکت در مسیر زندگی سبزمفاصل سینویال ( Synovial joints)
یک مفصل سینوویال (به انگلیسی: Synovial joint) قسمتی از دستگاه اسکلتی است که تحرک بیشتر و ساختمان پیچیده تری نسبت به مفاصل دیگر (یعنی مفاصل لیفی و غضروفی) دارد. این مفاصل در حرکات روزمره موجودات به خصوص انسان اهمیت بسزایی دارند. مفاصل سینوویال، مفاصل متحرک نیز نامیده می شوند.
فهرست مندرجات[نهفتن]
* ۱ اجزای مفاصل سینوویال
* ۲ انواع مفاصل سینوویال
* ۳ انواع حرکات مفاصل سینوویال
o ۳.۱ درجات آزادی حرکت یک مفصل
* ۴ پانویس
* ۵ جستارهای وابسته
* ۶ منابع
اجزای مفاصل سینوویال
مفاصل سینوویال یا دیارتروز [۱] دارای ویژگی‌های خاصی هستند که شامل موارد زیر است:
* سطوح مفصلی
* غضروف مفصلی
* کپسول مفصلی که از دو لایه خارجی (کپسول لیفی) و داخلی (غشاء سینوویال) تشکیل می‌گردد.
* مایع سینوویال
* رباط‌های مفصلی
* برخی از مفاصل سینوویال حاوی منیسک یا دیسک مفصلی هستند.
تصویر ذیل:
مفاصل سینوویال ازنظر شکل سطوح مفصلی عبارتنداز:
* مسطح [۲]
* لولایی [۳]
* محوری [۴]
* لقمه‌ای یا کوندیلی [۵]
* زینی [۶]
* گوی و کاسه‌ای [۷]
* بیضوی [۸]
مفاصل سینوویال که بیشتر مفاصل بدن را تشکیل می‌دهند، ازنظر شکل متنوع بوده، بنابراین براساس نیاز آن مفصل دارای حرکت یا حرکات خاصی هستند که می‌تواند درارتباط با موارد زیر باشد:
* خم کردن-باز کردن یا فلکسیون-اکستانسیون [۹]
* دور کردن-نزدیک کردن یا ابداکسیون-ادداکسیون [۱۰]
* چرخش یا روتاسیون [۱۱]
o چرخش داخلی یا خارجی [۱۲] که به عنوان مثال در حرکات چرخشی مفاصل شانه و ران به کار می‌رود.
o چرخش ساعد به داخل یا خارج که به اولی پروناسیون (Pronation) و به دومی سوپیناسیون (Supination) می‌گویند.
درجات آزادی حرکت یک مفصل
مفاصل سینوویال براساس درجه آزادی حرکت به سه گروه تقسیم می شوند که شامل موارد زیر است:
* مفاصل یک محوری (Uniaxial). این مفاصل یک درجه آزادی دارند و حرکت فقط در یک سطح انجام می گیرد (مانند مفصل آرنج).
* مفاصل دو محوری (Biaxial). در گروه دو محوری، حرکت در دو سطح و حول دو محور صورت می گیرد. بنابراین دو درجه آزادی دارند (همانند مفصل مچ دست).
* مفاصل سه یا چند محوری (Triaxial or Multiaxial). این مفاصل سه درجه آزادی دارند، چون حرکت در هر سه صفحه انجام می گیرد (مانند مفاصل شانه و ران).
مفصل ثابت (Fixed joint)
مفصل محلی است که استخوان ها به یکدیگر متصل می گردند یا ناحیه ای است که دو یا چند استخوان در کنار یکدیگر قرار می گیرند.
مفاصل ثابت (مفاصل لیفی یا فیبروز)
مفصل لیفی (Synarthrosis or Fibrous joint)
مفاصل ثابت مفاصلی هستند که توسط بافت لیفی (بافت فیبروز) به یکدیگر متصل می گردند. این مفاصل فاقد حرکت بوده یا دارای حرکت کمی هستند.
انواع مفاصل ثابت
این مفاصل به سه گروه تقسیم می گردند:
*درز یا سوچر (Suture)
*گمفوز (Gomphosis)
*سین دسموز (Syndesmosis)
درز یا سوچر (Suture)
میزان بافت لیفی کم بوده به نحوی که ناحیه اتصالی به صورت یک خط مشخص می گردد. این مفاصل که درابتدا دارای درجاتی از حرکت هستند (مانند درزهای جمجمه در نوزادان) به تدریج و با افزایش سن بافت لیفی آنها ازبین رفته و استخوانی می گردند و تقریبا بدون حرکت می مانند.
تصویر زیر:
گمفوز (Gomphosis)
در این نوع از مفاصل ثابت، فیبرهای لیفی کوتاه بوده و سطح قسمت های استخوانی در یکدیگر فرو می روند (مانند مفصل میخی-کاسه ای زایده مخروطی دندان ها در حفره استخوانی فک پایین یا بالا). در نوع گمفوز، معمولا حرکت چندانی در افراد بالغ وجود ندارد ولی ممکن است به علت بیماری خاص، بافت همبندی آن سست شده و باعث ایجاد حرکت در مفصل گردد.
تصویر زیر:
سین دسموز (Syndesmosis)
اگر ارتباط دو قسمت استخوانی ازطریق یک رباط (لیگامان) یا غشاء بین استخوانی صورت گیرد، سین دسموز شناخته می شود (مانند غشاء بین استخوانی میان تنه تیبیا و فیبولا یا رادیوس و اولنا). این مفاصل به همان صورت باقی می مانند و مقداری حرکت دارند. نوع سین دسموز تحرک بیشتری نسبت به سایر مفاصل لیفی دارد ولی میزان حرکت آنها نسبت به مفاصل سینوویال کمتر است. مفصل تیبیوفیبولار تحتانی یک مفصل لیفی نوع سین دسموز است که این مفصل توسط رباط ها (لیگامان ها)ی تیبیوفیبولار جلویی و پشتی تقویت می گردد.
تصویر زیر:
مفاصل غضروفی (Cartilaginous joints)
یک مفصل غضروفی (به انگلیسی: Cartilaginous joint) مفصلی است که ماده اتصال دهنده بین دو قسمت استخوان از جنس غضروف است. به مفاصل غضروفی، آمفی آرتروز [۱] می گویند. این مفاصل نسبت به مفاصل لیفی، تحرک بیشتری دارند، ولی درمقایسه با مفاصل سینوویال از حرکت کمتری برخوردارند. ساختمان یک مفصل غضروفی، از غضروف هیالن (شفاف) یا غضروف لیفی (فیبری) همراه با غضروف هیالن تشکیل شده است.
دو نمونه از مفاصل غضروفی در تصویر زیر:
فهرست مندرجات[نهفتن]
* ۱ انواع مفاصل غضروفی
* ۲ پانویس
* ۳ جستارهای وابسته
* ۴ منابع
انواع مفاصل غضروفی
دو نوع مفصل غضروفی وجود دارد که عبارتنداز:
* مفصل غضروفی اولیه
* مفصل غضروفی ثانویه
در مفاصل غضروفی اولیه، بخش‌های استخوانی ازطریق غضروف هیالن به یکدیگر متصل می‌گردند. به این گروه از مفاصل غضروفی، سین کندروزیس [۲] می‌گویند. به عنوان مثال، مفصل بین دنده اول و استخوان جناغ از نوع سین کندروز است.
در مفاصل غضروفی ثانویه، علاوه بر غضروف هیالن، غضروف لیفی (فیبری) نیز وجود دارد. سطوح مفصلی از غضروف هیالن پوشیده شده که به واسطه دیسک یا بالشتکی از غضروف فیبری به هم متصل می گردند. مفاصل غضروفی ثانویه را، سیمفیزیس [۳] می‌نامند. این مفاصل در خط وسط وجود دارند که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
* مفاصل بین مهره‌ای جلویی که میان جسم مهره‌ها به واسطه دیسک‌های بین مهره‌ای ایجاد می‌گردد.
* مفصل بین دو استخوان عانه (پوبیس) از استخوان هیپ (بی نام) که سیمفیزیس پوبیس را ایجاد می‌کنند.