غلاف سینوویال (Synovial sheath)

غلاف سینوویال (Synovial sheath) یا تنوسینوویوم (Tenosynovium)، غلافی است که در نواحی خاصی ممکن است یک یا چند تاندون را دربرگیرد.

تصاویر زیر:

 

 تاندون های فلکسوری سطحی و عمقی علاوه بر غلاف سینوویال، دارای غلاف لیفی (Fibrous sheath) نیز هستند که به عنوان قرقره (Pulley) های فلکسوری شناخته می شوند. این قرقره ها به دو صورت هستند:

*قرقره حلقوی (Annular pulley)

*قرقره متقاطع (Cruciform pulley)

این قرقره ها در طول انگشتان وجود دارند.

اگر تنوسینوویوم ملتهب گردد تنوسینوویت (Tenosynovitis) گفته می شود.

انواع عضله (Muscle Types)

جهت درک بهتر انقباض عضلات مختلف (عضلات اسکلتی، قلبی و صاف) بخش توضیحات اضافه و منابع آن نیز در قسمت پایین اشاره گردیده است.

عضلات را می توان به سه گروه تقسیم کرد:

 *عضله اسکلتی (مخطط و ارادی)

 *عضله قلبی (مخطط و غیرارادی)

 *عضله صاف (غیرارادی)

 هر سه گروه از عضلات دارای فیلامان های اکتین و میوزین هستند، ولی طول و قطر فیبرهای عضلانی نسبت به یکدیگر متفاوت است.

تصویر زیر:

 عضله اسکلتی (Skeletal muscle)

 عضلات اسکلتی با عمل انقباضی خود، دستگاه اسکلتی (استخوان ها و مفاصل) را تحت تاثیر قرار داده، باعث تحرک، ثبات و اعمال حرکتی گوناگون موجودات می گردند. عضلات اسکلتی توسط نورون های حرکتی (آلفا موتور نورون ها) تحریک می شوند. این نورون ها از شاخ قدامی نخاع یا هسته های حرکتی اعصاب مغزی به عضلات اسکلتی می روند.

 هر عضله اسکلتی از دو قسمت تشکیل شده است:

 *بافت عضلانی که خاصیت انقباضی داشته و بیشتر شامل فیلامان های اکتین و میوزین است. بافت عضلانی از فیبرهای عضلانی تشکیل می گردد. هر فیبر عضلانی یک سلول عضلانی است.

 *بافت همبند (یعنی اپی میزیوم،پری میزیوم و اندومیزیوم) که به صورت غلاف هایی بافت عضلانی را احاطه می کنند. این غلاف ها در ترتیب های متنوعی ترکیب شده و تاندون را می سازند که عضله اسکلتی را به استخوان متصل می کند.

ناحیه ای که در آن یک ترمینال آکسونی با یک فیبر عضلانی, ارتباط سیناپسی ایجاد می کند، محل تماس عصبی-عضلانی نامیده می شود.

تماس عصبی عضلانی در تصویر زیر:

 Neuromuscular junction 

  

هر نورون حرکتی, مجموعه ای از ترمینال های آکسونی را در انتهای مسیرش ایجاد می کند. یک نورون حرکتی که به عضله اسکلتی می رود در انتهای مسیرش می تواند چندین ترمینال آکسونی را ایجاد نماید که تعداد آن به نوع عضله و ظرافت عمل عضله اسکلتی مربوطه وابسته است.

مجموعه فیبرهای عضلانی که توسط یک نورون حرکتی آلفا (آلفا موتور نورون) عصب دهی می شوند به همراه آکسون نورون حرکتی, یک واحد حرکتی (Motor unit) نامیده می شود.

عضلات اسکلتی را می توان به گروه های زیر تقسیم کرد:

 *عضلات اندام فوقانی مانند عضله دوسر بازویی

 *عضلات اندام تحتانی مانند عضله چهارسر رانی

 *عضلات تنه

 *عضلات سر و گردن

 عضله قلبی (Cardiac muscle)

 دیواره قلب از خارج به داخل شامل سه لایه به نام های پریکارد، میوکارد و اندوکارد است که به لایه میانی (میوکارد) عضله قلب گفته می شود. میوکارد که بیشترین قسمت قلب را تشکیل می دهد دارای خاصیت انقباضی است.

 انواع عضله قلب عبارتنداز:

 *عضله دهلیزی

 *عضله بطنی

 *فیبرهای عضلانی تخصصی-هدایتی (یعنی فیبرهای گره سینوسی-دهلیزی و گره دهلیزی-بطنی)

 در حالت طبیعی، ایمپالس ها از گره سینوسی-دهلیزی شروع شده، سپس به دهلیزها، گره دهلیزی-بطنی و درنهایت به بطن ها انتقال می یابد. قلب بوسیله اعصاب خودکار سمپاتیک و پاراسمپاتیک کنترل می گردد. دستگاه عصبی خودکار به دو طریق فعالیت قلب را کنترل می کند:

 *تغییر تعداد ضربان قلب

 *تغییر قدرت انقباضی قلب

 عضلات صاف (Smooth muscles)

 به طورکلی دو نوع عضله صاف وجود دارد:

 *عضله صاف چند واحدی (مانند عضلات صاف عروق خونی، راست کننده مو، مژگانی چشم و عنبیه چشم)

 *عضله صاف تک واحدی (عضله صاف احشایی) (مانند عضلات صاف مجاری صفراوی، جدار روده و رحم)

 ویژگی عضله صاف چند واحدی، مجزا بودن فیبرهای عضلانی آن است و معمولا کنترل آنها ازطریق سیگنال های عصبی صورت می گیرد.

 فیبرهای عضله صاف تک واحدی (احشایی) ازطریق غشاء های سلولی با یکدیگر ارتباط می یابند. تحریک بخشی از عضله صاف احشایی- بدون حضور یک میانجی- منجربه تحریک فیبرهای مجاور می گردد (یعنی هدایت الکتریکی)

دستگاه اسکلتی (Skeletal system)

دستگاه اسکلتی یا سیستم اسکلتی (Skeletal system) از مجموعه استخوان ها و مفاصل تشکیل می گردد که ازطریق عضلات اسکتی یا ماهیچه های مخطط در اعمال حرکتی دخالت می کنند. وظایف مهم سیستم اسکلتی در موجوداتی چون انسان عبارتنداز:

*محافظت از قسمت هایی چون مغز و اندام های داخلی

*افزایش ثبات و حمایت بدنی

*تسهیل حرکات به واسطه مفاصل که با کمک عضلات صورت می گیرد.

*سیستم اسکلتی به عنوان یک دستگاه اهرمی در حرکات نقش دارد که بیشتر در ارتباط با استخوان های بلند است. در این دستگاه، مفاصل به عنوان محور اهرم ها محسوب می گردند.

*تشکیل سلول خونی یا خونسازی (Hematopoiesis)

*هموستاز مواد معدنی (Mineral homeostasis)

*ذخیره چربی و مواد معدنی

انواع استخوان بر اساس شکل (طبقه بندی عمومی استخوان ها)

ازنظر شکل می توان استخوان ها را به پنج گروه تقسیم کرد:

*استخوان های دراز مانند استخوان های ران، بازو و ساق پا

*استخوان های کوتاه ازفبیل استخوان های مچ دست و پا

*استخوان های پهن همانند استخوان های هیپ (بی نام) و اسکاپولا (کتف)

*استخوان های نامنظم که شکل معینی ندارند مثل مهره ها و استخوان خاجی (ساکروم)

*استخوان های سزاموئید (کنجدی) مانند کشکک

مفاصل (Joints)

مفصل ناحیه ای است که استخوان ها به یکدیگر متصل می گردند. مفاصل بدن به سه گروه اصلی تقسیم می شوند:

*مفاصل ثابت یا لیفی (فیبروز)

*مفاصل نیمه متحرک یا غضروفی (کارتیلاژنوس)

*مفاصل متحرک (سینوویال)

استخوان بندی (اسکلت) انسان

یک فرد بزرگسال دارای 206 استخوان است که اسکلت انسان را به وجود می آورند. اسکلت بندی در انسان از دو قسمت تشکیل می گردد:

*اسکلت محوری (Axial skeleton)

*اسکلت اندام ها (Appendicular skeleton)


اسکلت محوری شامل 80 استخوان است:

*استخوان های جمجمه (22 تا)

*استخوان لامی (هیوئید)

*استخوان های ستون فقرات (26 مهره)

*دنده ها (12 جفت)

*استخوان های گوش میانی (3 جفت)

*استخوان جناغ (استرنوم)

استخوان های جمجمه

جمجمه از 22 استخوان تشکیل شده است که شامل استخوان های کاسه سر (8 تا) و استخوان های صورت (14 تا) است.

استخوان های ستون فقرات

ستون مهره ها در یک فرد بالغ دارای 26 استخوان است:

فقرات گردنی (7 استخوان)- فقرات پشتی (12 استخوان)- فقرات کمری (5 استخوان)- استخوان خاجی (ساکروم که در فرد نابالغ شامل 5 مهره است)- استخوان دنبالچه (کوکسیکس که در فرد نابالغ دارای 4 مهره است)

اسکلت اندام ها شامل 126 استخوان است که 64 استخوان مربوط به اندام های فوقانی بوده و 62 استخوان در ارتباط با اندام های تحتانی است.

استخوان های اندام فوقانی

این استخوان ها در هر طرف 32 عدد بوده که عبارتنداز:

*کتف (اسکاپولا)-ترقوه (کلاویکولا)- بازو (هومروس)- ساق دست یا ساعد (رادیوس و اولنا)- استخوان های مچ دست (8 استخوان)- استخوان های کف دست (5 استخوان)- استخوان های انگشت (14 استخوان)

استخوان های اندام تحتانی

در هر طرف شامل 31 استخوان به صورت ذیل است:

*بی نام (هیپ یا استخوان لگن)- ران (فمور)- کشکک (پاتلا)- ساق (تیبیا و فیبولا یا درشت نی و نازک نی)- مچ پا (7 استخوان)- کف پا (5 استخوان)- استخوان های انگشت (14 استخوان)