گردن انسان شامل ۷ مهره C1 تا C7 است.
مفاصل مهره های گردنی مستعد ساییدگی، کاهش فاصله و فتق دیسک می باشند. در دنیای امروز و به جهت تغییر سبک زندگی و مشاغل، درد گردن یکی از مشکلات شایع جوامع شده است، بطوری که نتایج تحقیقات نشان می دهد که از هر صد نفر حدود ۵ نفر به درد گردن مبتلا هستند.
آرتروز یا استیوآرتریت مهره های گردن یکی از علل شایع درد گردن می باشد که می تواند در اثر افزایش سن ،ارثی ، مشکلات ساختاری مهره ها و یا استفاده نادرست از مفاصل ، آسیب های مهره ای و... به وجود بیاید .
َعلایم :
شامل درد گردن (شایع ترین) ،محدودیت در حرکات گردن ،صدای سایش به هنگام حرکات گردن یا عضلات شانه ،خشکی ، احساس گرفتگی و کوفتگی عضلات اطراف گردن میباشد .
اگر تغییرات ایجاد شده در اثر آرتروز به تغییر ساختمان دیسک بین مهره ای ، برجسته شدن آن به داخل کانال نخاعی یا سوراخ های بین مهره ای ، پیدایش خارهای استخوانی در لبه مهره ها ( اوستئوفیت ) و حتی تغییر شکل و بهم خوردن انحنای طبیعی منجر شود ممکن است علایم در دست ها به صورت درد ،گزگز و خواب رفتن و بی حسی ، کاهش قدرت عضلانی هم به وجود بیاید .
تشخیص:
با معاینه و شرح حال است و گرافی (عکس) ساده می تواند به تایید تشخیص و بررسی سایر علل درد گردن کمک کند . در مواردی هم پزشک درخواست MRI می کند .
پیشگیری:
۱- همیشه گردن خود را چه در حالت ایستاده، نشسته، یا راه رفتن، صاف و عمود بر بدن نگهدارید. بطوری که هیچ زاویه ای با بدن نسازد. سر صاف و مستقیم، نگاه به جلو، شانه ها عقب و بالا، سینه بیرون، شکم داخل. چه در حالت ایستاده و یا راه رفتن یا نشستن.
۲- هرگز گردن خود را به مدت طولانی خم نکنید . اگر لازم است، صندلی خود را کوتاه تر کنید. یا ارتفاع میز خود را بالاتر ببرید تا مجبور به خم کردن گردن خود نباشید. چرا که بسیاری از بیماری های گردنی ناشی از خم بودن گردن به مدت طولانی است. بنابراین حتی الامکان گردن خود را خم نکنید و اگر مجبور به این کار هستید، هر از چند گاهی گردن خود را صاف کنید.
۳- از نرمش ها و حرکاتی که در آنها مجبور به خم کردن و حرکات ناگهانی گردن هستید پرهیز کنید.
۴- اگر کارتان نشسته است و مجبور به خم کردن گردن هستید، حتما با یکی از دستانتان از وزن سرتان و فشار آن بر روی مهره های گردنی بکاهید تا کمتر دچار صدمات گردنی شوید.
۵- بهتر است از میزهایی استفاده کنید که شبیه میز تحریر مدارس است و پایه های جلویی آن، کمی بلندتر از پایه های عقبی است. به این ترتیب کمتر ناچار می شوید گردنتان را خم کنید.
۶- موقع مطالعه سعی کنید کتاب یا روزنامه را بالا نگهدارید. نه اینکه گردنتان را خم کنید. مدت های طولانی اینگونه مطالعه کردن ممکن است به گردن شما آسیب بزند.
۷- تا جایی که ممکن است هنگام خوابیدن از بالش کوتاه استفاده کنید. به طوری که سرتان در امتداد بدن قرار گیرد نه اینکه خم شود.
۸- در موقع رانندگی تا آنجا که می توانید به فرمان نزدیکتر بنشینید تا مجبور نباشید دستهایتان را دراز کنید و به فرمان برسانید. چرا که به طور مستقیم و غیر مستقیم ایجاد گردن درد می کند.
۹- صندلی که روی آن می نشینید و رانندگی می کنید، حتما بایستی دارای تکیه گاهی جهت گردن باشد. چرا که در بسیاری از حوادث رانندگی از قبیل ترمزهای شدید (که باعث حرکت شدید رو به جلوی گردن می شود) و برخورد شدید اتومبیل دیگر از پشت (که باعث حرکت شدید رو به عقب گردن می شود) سبب آسیب نخاع در اثر شکستن و جابجایی مهره ها می گردد.
۱۱- حتی الامکان طولانی مدت به نقطه جلو بطور ثابت نگاه نگنید. (رانندگی، مطالعه، نگاه کردن به مانیتور کامپیوتر و …)
۱۲- توصیه های پزشک معالج و ورزش هایی که به شما تجویز می کند را حتما مراعات کنید.
درمان :
۱- فیزیوتراپی جهت بهبود دامنه حرکتی ، اصلاح وضعیت گردن ، کاهش درد و التهاب
۲- دارو درمانی شامل داروهای ضد التهاب مانند ناپروکسن ، داروهای ضد درد مانند استامینوفن ، داروهای شل کننده عضلانی ، پمادها و ...
۳- لیزر درمانی جهت کاهش التهاب مهره ها و کاهش درد و خشکی
۴- Taping جهت کاهش التهاب و درد مهره ها
5- ماساژ و مانیپولاسیون (درمان دستی)
6- ورزش درمانی جهت پیشگیری و درمان درد گردن
7- گردن بند طبی در کوتاه مدت با نظر پزشک معالج می تواند در مراحل حاد بیماری کمک کننده باشد. اما استفاده بلند مدت باعث ضعف عضلات گردن شده و ممکن است باعث تشدید بیماری شود.
آرتروز یا ساییدگی گردن عبارت است از تغییرات تخریبی استخوانهای گردن که موجب وارد آمدن فشار به اعصابی میشود که به دستها، پاها، و مثانه میروند. این مشکل در مردان ۴۰ سال به بالا شایعتر است و شیوع آن پس از ۶۰ سالگی افزایش مییابد.
گردن، گذرگاه عصب های حسی بسیار مهم است که به سر و صورت ختم می شوند. ستون فقرات در گردن شامل ۷ مهره است که قابل حرکت هستند و این امکان را به ما می دهند که گردن خود را به اطراف بگردانیم.
پزشک از رادیوگرافی برای کمک به تشخیص بیماری کمک میگیرد. در رادیوگرافی مهره های گردنی دیده میشود که فاصله بین مهره ها کاهش یافته است. استخوان های اضافه یا استئوفیت ها در لبه های مهره ها دیده میشوند. این تغییرات در مفاصل پشتی بین مهره ( فاست Facet) هم دیده میشود.
درمان آرتروز گردن
وقتی بحث آرتروز پیشرفته میشود، انتظار داریم فرد بالای 60 یا 70 سال سن داشته و سابقه شغلی مانند بافندگی، خیاطی، کار با رایانه، حسابداری و... داشته باشد زیرا این نوع مشاغل باعث آرتروز و ساییدگی گردن میشوند، بهخصوص اگر سالهای طولانی ادامه پیدا کند. آرتروز و ساییدگی ناحیه گردن هم مانند سایر اعضا مثل زانو و مفاصل دیگر حالت رفتوبرگشت دارد. یعنی ممکن است مدتی با وارد شدن بیش از حد فشار به ناحیه گردن مانند مطالعه، نویسندگی و مشاغلی که ذکر شد، درد تشدید شود اما با استراحت و دارودرمانی کاهش مییابد.
همچنین درد میتواند برای مدتی خاموش و زمانی که فرد فعالیتهایش را آغاز میکند، دوباره شروع شود، بنابراین توصیه میکنم مدتی به گردنتان استراحت بدهید و به مدت کوتاه 1 تا 2 هفته، از گردنبندهای طبی مخصوص گردن استفاده کنید. اگر دردتان زیاد است، میتوانید به تجویز پزشک، داروهای ضدالتهاب مصرف کنید.
سعی کنید ورزشها و نرمشهایی که برای تقویت عضلات ناحیه گردن، شانه و کتف مفید هستند، یاد بگیرید و آنها را انجام دهید. به همه افرادی که چنین شغلهایی دارند، توصیه میکنم به مدت طولانی سر جای خود ننشینند و هر 20 دقیقه تا نیم ساعت از جایشان بلند شوند، یک فعالیت مختصر انجام دهند و با رفع خستگی و انجام ورزش و نرمش، عضلاتشان را تقویت کنند تا دچار دردهای گردن و شانه نشوند.
آرتروز ستون فقرات گردنی (اسپوندیلوز گردنی) یکی از بیماری هایی است که باید به درمان آن توجه کرد. معمولا در افرادی که دچار آرتروز ستون فقرات گردنی می شوند، درد از گردن شروع شده و گاهی تا بازو هم ادامه پیدا می کند. حتی گاهی هنگام مطالعه، رانندگی زیاد یا کار با کامپیوتر درد از ناحیه گردن شروع شده و تا نوک انگشتان ادامه می یابد.
البته باید مراقب دردهای بازو و دست بود تا مربوط به قلب نباشد، چرا که ریشه های عصبی که از گردن بیرون می آید تا دست ادامه دارد.
اغلب بیماران با درد و محدودیت حرکتی ناحیه گردن مراجعه می کنند .بسته به محل فشار ، ممکن است علائم محدود به اندام فوقانی باشند ( بی حسی ، دردتیر کشنده به شانه یا دست و خصوصا پشت سر و کاهش قدرت عضلانی ) ، یا اندام تحتانی را درگیر کنند ( سفتی و اختلال در قدرت عضلانی پاها ، اختلالات حسی ، بی اختیاری یا احتباس ادرار و مدفوع و بعضا علائم در هر چهار اندام مشاهده می شوند .
برخی از سر دردها خصوصا سردردهای نیز کشنده از پشت سر که با حرکات یا برخی وضعیت های خاص پدید می ایند ، درد بین دو کتف و درد شانه ها نیز از جمله علائمی هستند که میتوانند در اثر اسپوندیلوز مشاهده شوند و متأسفانه پاسخ کمتری به درمان می دهند.
برای بررسی و تأیید تشخیص اسپوندیلوز گردن می توان از عکس رادیوگرافی ساده در چهار جهت، سی تی اسکن و MRI استفاده کرد که هر یک ارزش خاص خود را دارند.