توصیه هایی برای ر‍‍‍ژیم لاغری و چاقی

هرچه وزن فرد با پایین ترین حد طبیعی فاصله ی بیشتری داشته باشد خطر ابتلا به بیماری هایی که منجر به مرگ زودرس می شوند بیشتر می شود. فرد دچار کمبود وزن از قدرت کافی برای انجام فعالیت های روزانه برخوردار نیست و اغلب احساس ضعف می کند.

·      وزن ایده آل بر اساس قد، جنسیت، سن و نژاد یک فرد و شرایط جسمی او تعیین می شود و در این وضعیت، چاقی یا لاغری وجود ندارند، بلکه فرد از تناسب اندام برخوردار است.

هدف کلی رژیم های چاقی و لاغری، رسیدن به وزن ایده آل است که در آن، فرد از سلامتی برخوردار خواهد بود.

·      اندازه گیری شاخص (ضریب) توده ی بدن (body mass index;BMI) رایج ترین روش برای تعیین وجود کاهش وزن یا اضافه وزن در هر فرد است. شاخص توده ی بدن، روشی ساده و بسیار متداول برای تخمین توده ی چربی بدن است و در قرن نوزدهم میلادی به وسیله ی آنتروپومتریست (متخصص سنجش اندازه، وزن و ابعاد بدن انسان) و آماردان بلژیکی، آدولف کوتلت (Adolphe Quetelet) ابداع شد. شاخص توده ی بدن (BMI) نشان دهنده ی دقیق درصد چربی در اکثر اجتماعات بزرگسال است ولی در افرادی که به بدن سازی می پردازند و نیز در زنان باردار دقت کمتری دارد.

·      متداول ترین تعاریف مورد استفاده برای کمبود وزن طبیعی، ازدیاد وزن و چاقی بر اساس جدول زیر که در سال 1997 به وسیله سازمان بهداشت (WHO) توصیه و در سال 2000 منتشر شد بیان می شود.

BMI	طبقه بندی
کمتر از 5/18 9/24 – 5/18 9/29 – 0/25 9/34 – 0/30 9/39 – 0/35 بالای 0/40	کمبود وزن وزن طبیعی اضافه وزن چاقی کلاس (گروه)1 (خفیف) چاقی کلاس (گروه) 2 (متوسط) چاقی کلاس (گروه) 3 (شدید)

 برای محاسبه شاخص (ضریب) توده ی بدن (BMI) از فرمول زیر استفاده می شود:

وزن (برحسب کیلوگرم)/مجذور قد (بر حسب متر مربع) = شاخص توده بدن (در سیستم متریک)

وزن (بر حسب پوند) * عدد ثابت 703/مجذور قد (بر حسب اینچ مربع) = شاخص توده بدن (در آمریکا و بعضی از کشورهای اروپایی)

·      پایین تر بودن میزان چربی بدن نسبت به درصدهای طبیعی آن در ارتباط با سن نیز نشانه ی لاغری و کمبود وزن است.

·      عدم تناسب وزن بدن با توجه به سن، جنسیت و قد به معنی چاق یا لاغر بودن است. در جدول زیر، وزن متناسب با سن، جنسیت و قد نشان داده شده است.

افراد مختلف	سن	وزن	قد
کودکان	7-9 سال	28 کیلوگرم	132 سانتی متر
	10-12 سال	37 کیلوگرم	147 سانتی متر
دختران	13-15 سال	50 کیلوگرم	162 سانتی متر
	16-19 سال	55 کیلوگرم	162 سانتی متر
پسران	13-15 سال	50 کیلوگرم	162 سانتی متر
	16-19 سال	65 کیلوگرم	178 سانتی متر
زنان	25 سال	60 کیلوگرم	165 سانتی متر
	45 سال	59 کیلوگرم	165 سانتی متر
	65 سال	61 کیلوگرم	165 سانتی متر
مردان	25 سال	71 کیلوگرم	178 سانتی متر
	45 سال	70 کیلوگرم	178 سانتی متر
	65 سال	74 کیلوگرم	178 سانتی متر

 کمبود وزن به معنی پایین تر بودن وزن از حد طبیعی است و معمولاً بر اساس شاخص توده بدن (BMI) مشخص می شود. غالباً BMI پایین تر از 5/18 نشانه کمبود وزن و لاغری است. در شیرخوران و کودکان، BMI کمتر از 10 پرسنتایل (با توجه به سن مشخص)، نشان دهنده ی کمبود وزن است. صدک (پرسنتایل؛ percentile) نوعی توزیع آماری صد بخشی است.

به عنوان مثال پرسنتایل 80 به این معنی است که 20% از تعداد تام موارد از امتیاز بالا ویژگی های مورد مطالعه و 80% بقیه از امتیاز پایین تر از این ویژگی ها برخوردار هستند. نمودار پرسنتایل BMI از دو محور افقی و عمودی تشکیل می شود که مقدار BMI بر حسب کیلوگرم بر محور عمودی و بر متر مربع (قد) بر روی محور عمودی و سن (برحسب سال) بر روی محور افقی قرار می گیرد و منحنی های به دست آمده، ارتباط میان شاخص توده ی بدن (BMI) و سن را بر حسب صدک (پرسنتایل) نشان می دهند

باید توجه داشت که منحنی های حاصله بر حسب جنسیت و نژادهای مختلف با یکدیگر تفاوت هایی دارند و نباید بدون توجه به این عوامل آنها را به طور یکسان در جنس مونث یا مذکر و در کشورها و نژادهای مختلف مورد استفاده قرار دارد بلکه باید هر جنس و نژاد را در بررسی منحنی ها در نظر گرفت.

نویسنده دکتر بی‍ژن فروغ 

و سایت

http://www.sportaek.blogfa.com