درمان کمردرد های مختلف

درمان کمردرد های مختلف بر اساس تشخیص بالینی علت زمینه ای درد تعیین می شود. توضیح بیشتر درباره درمان کمردردهای ناشی از علل مختلف در هر قسمت ذکر خواهد شد و در اینجا، تنها به اقدامات کلی اشاره می شود.

E1 . درمان محافظه کارانه

در اکثر بیماران، کمردرد بدون نیاز به جراحی درمان می شود. در کمردردهای حاد و کوتاه مدت، درمان های خاص خانگی موثر واقع می شوند. این درمان ها عبارتند از :

o         توصیه به فعال بودن.

o         استفاده از ضددردها مثل داروهای ضد درد غیر استروییدی (مانند ایبوپروفن یا دیکلوفناک) یا استامینوفن

o         دستکاری مهره ها در دردهای حاد یا مزمن. معاینه مخصوص بالینی می تواند مشخص کند که کدام موارد بهتر به دستکاری پاسخ می دهند.

o         شل کننده ها عضلانی برای کمردرد های حاد یا مزمن

o         داروهای ضد افسردگی برای کمردرد های مزمن

o         ورزش برای کمردرد های مزمن

o         برنامه های ویژه و منظم درمانی برای کمردرد های تحت حاد یا مزمن

o         مصرف منظم مسکن های بدون نیاز به نسخه ممکن است تنها کار ضروری باشد.

o         استراحت به مدت کوتاه مفید است ولی طولانی تر شدن آن از 2 روز در واقع بیشتر زیان آور است تا مفید.

o         چنانچه درمان های خانگی بی فایده بودند به پزشک مراجعه نمایید تا داروهای قوی تر یا درمان دیگری را توصیه کند.

o         در اکثر موارد، داروهای ضد التهاب غیر استروییدی (مثل ایندومتاسین، دیکلوفناک، ایبوپروفن و ... ) یا در بعضی موارد، شل کننده عضلانی به منظور تسکین کمردرد خفیف تا متوسطی که با مسکن های بدون نسخه بهبود نمی یابند تجویز می شوند. داروهای مخدر مثل کودئین یا هیدروکودن را می توان تحت نظر دقیق پزشک برای مدت کوتاه استفاده کرد.

o         مقادیر کم انواع خاصی از داروهای ضد افسردگی به ویژه داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (مثل آمی تریپتیلین)، مستقل از اثر آن ها بر افسردگی موجب تسکین کمردرد می شوند.

o         فیزیوتراپی و ورزش

فیزیوتراپیست ها از درمان های مختلفی شامل کمپرس گرم، کمپرس یخ، اولتراسون، تحریک الکتریکی و روش های آزادسازی عضله برای تسکین درد عضلات و بافت های نرم کمر استفاده می کنند. سپس با تسکین درد، ورزش های اختصاصی برای افزایش انعطاف پذیری بدن، تقویت عضلات پشت، کمر و شکم و بهبود وضعیت بدن تجویز می شود. استفاده منظم از این روش ها از عود کمردرد پیشگیری می کند.

o         درمان های تزریقی

چنانچه درد با روش های قبلی تسکین نمی یابد و به ساق پا انتشار پیدا می کند ممکن است از تزریق کورتون به داخل فضای اطراف نخاع (فضای اپیدورال) استفاده شود. تزریق کورتون به کاهش التهاب اطراف ریشه های عصبی کمک می کند ولی معمولاً مدت تسکین درد کمتر از 6 هفته است.

در بعضی موارد از تزریق داروهای بی حس کننده به داخل یا نزدیک ساختمان هایی که تصور می شود موجب بروز کمردرد شده اند استفاده می شود. مطالعات اولیه نشان داده اند که سم بوتولیسم (بوتوکس؛ Botox) نیز ممکن است احتمالاً از طریق فلج کردن عضلات دچار اسپاسم موجب تسکین کمردرد شود. معمولاً اثر تزریق بوتوکس 3 تا 4 ماه باقی می ماند.

o         رفتار درمانی

o         طب سوزنی ممکن است برای کمردردهای مزمن موثر واقع شود.

o         درمان های جدیدتر عبارتند از ماساژ درمانی (که در برخی بیماران موثر واقع می شود) و کمپرس با یخ یا کیف آب گرم (یا حرارت مرطوب) که ممکن است مفید واقع شود، یوگا (که درباره آن مطالعات کمی به عمل آمده است). اصلاح تفاوت طول بین دو پا ممکن است مفید واقع شود (برای این کار، کفی لاستیکی یا چوب پنبه ای محکمی را در داخل کفش پای کوتاه تر قرار دهید، البته در صورتی که تفاوت بین طول دو ساق 1 سانتی متر یا کمتر باشد. 

چنانچه این اختلاف بیشتر است از کفاش بخواهید کف و پاشنه مخصوصی برایتان بسازد. قسمت انگشتان و پنجه پا را به تدریج کوتاه تر کنید تا موجب لغزش نشود. در صورتی که طول این قسمت بیش از 8/1 سانتی متر باشد با یک دوم آنچه نیاز دارید شروع کنید تا بتوانید بدن خود را تنظیم نمایید.

o         در هر مورد ممکن است استفاده از انواع درمان ها به منظور یافتن بهترین درمان موثر ضرورت یابد. تقریباً در همه موارد، فیزیوتراپی و/ یا برنامه های ورزشی منظم شامل کشش و تقویت عضلانی بخشی از برنامه توانبخشی را تشکیل می دهند.

o         نقش داروهای مخدر برای کمردرد های مزمن مشخص نیست.

E2 . درمان جراحی

درمان جراحی هنگامی توصیه می شود که درمان محافظه کارانه موفقیت آمیز نباشد یا بیمار دچار علائم عصبی محدود کننده مانند ضعف ساق پاها و بی اختیاری ادرار یا مدفوع شود که در فتق شدید دیسک کمری، آبسه مهره ای یا سندرم دم اسب روی می دهند. روش های جراحی موثری برای کمردردهای مرتبط با عضله و بافت نرم وجود ندارند.

سایر موارد ضرورت جراحی عبارتند از :

بیماری های تحلیل رفتگی شدید دیسک مهره ای

تنگی کانال مهره ای

اسپوندیلولیستزیس

اسکولیوز (انحنای طرفی ستون فقرات)

شکستگی فشاری

ناپایداری مهره ای

ضربه های مهره ای

بد خیمی های مهره ای (سرطان)

هماتوم (تجمع خون) در مهره

تغییر مکان دیسک مهره ای

o         شایع ترین نوع جراحی در کمردردها عبارتند از :

میکرودیسککتومی (بریدن و برداشتن دیسک مهره ای با کمک میکروسکوپ)، دیسککتومی (بریدن و برداشتن دیسک مهره ای)، لامینکتومی (بریدن و برداشتن قوس پشتی مهره)، فورامینکتومی (بریدن و برداشتن سوراخ مهره ای) یا ادغام مهره ای.

از روش های جراحی دارای تهاجم کمتر باید از کاشت محرک نخاع که به طور معمول برای کنترل نشانه های دردهای ریشه ای عصبی مزمن (سیاتیک) به کار می رود نام برد. قرار دادن دیسک کمری مصنوعی روش جدیدتری است که برای بیماری های استحاله ای دیسک به کار می رود و در نتیجه آن، حرکت مهره حفظ می شود.

نکته :

·         وارد آمدن فشار به وسیله دیسک مبتلا به فتق یا بیرون زدگی، بر عصب اصلی ای که به سمت پایین ساق پا می رود و ((عصب سیاتیک)) نام دارد، موجب بروز درد واضح و تیر کشنده ای از نشیمن تا ساق پا می شود.

·         مفاصلی که بیش از همه دچار آرتروز می شوند عبارتند از : مفاصل لگن، دست ها، زانوها و کمر.

در بعضی از موارد التهاب مفصل (آرتریت، آرتروز) مهره منجر به تنگ شدگی فضای اطراف نخاع می شود که به آن تنگی مجرای مهره ای می گویند.

E3 . درمان جایگزین

کایروپراکتیک (chiropractic)

کمردرد یکی از شایع ترین علل مراجعه بیماران به متخصصان کایروپراکتیک است. با پزشک درباره مناسب ترین متخصص برای نوع مشکل خود مشورت نمایید. علاوه بر متخصص کایروپراکتیک، بسیاری از متخصصان بیماری های استخوان و بعضی از فیزیوتراپیست ها در زمینه دستکاری مهره ها آموزش دیده اند.

کایروپراکتیک به مجموعه ای از تدابیر درمانی گفته می شود که دستگاه عصبی را تعیین کننده سلامتی و بیماری می داند و سعی می کند با دستکاری ساختارهای بدن، به ویژه ساختمان های ستون مهره ها، عملکرد هنجار را برقرار نماید.

o         طب سوزنی (acupuncture)

طب سوزنی در بعضی از بیماران مبتلا به کمردرد موجب تسکین می شود و بعضی از انواع درد مزمن را کاهش می دهد.

در طب سوزنی، سوزن های استریل از جنس فولاد ضد زنگ، در نواحی خاصی از پوست بدن داخل می شوند.

o         ماساژ (massage)

چنانچه، کمردرد در اثر عضلات دچار تنش یا در اثر کار بیش از حد ایجاد شده باشد، ممکن است ماساژ درمانی به شل شدن عضلات کمک کند.